کد مطلب:50445 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:268
«قد حقر الدنیا و صغرها و اهون بها و هونها و علم ان الله زواها عنه اختیارا و بسطها لغیره احتقارا، فاعرض عن الدنیا بقلبه و امات ذكرها عن نفسه.»[1] . (رسول خدا (ص)) دنیا را خوار دید و كوچكش شمرد، سبكش گرفت و هیچش به حساب آورد و دانست كه خداوند دنیا را از او گرفت چون چنین خواسته بود و دیگری را ارزانی داشت چون حقیر می بود. پس با تمام وجود از آن روی برگرداند و یادش را در وجود خویش میراند. امام علی (ع) میزان و معیار تربیت نبوی، درباره ی خود چنین آورده است: «الیك عنی یا دنیا، فحبلك علی غاربك، قد انسللت من مخالبك و افلت من حبائلك و اجتنبت الذهاب فی مداحضك.»[2] . ای دنیا! از من دور شو كه مهارت بر دوشت نهاده است گسسته و من از چنگالت به دور جسته ام و از ریسمانهایت رسته و از لغزشگاههایت دوری گزیده ام. پیشوای آزادگان، درباره ی ترك مانع اصلی سیر به سوی كمال مطلق و دوری گزیدن كامل از پستیها فرموده است: «یا دنیا، یا دنیا، الیك عنی، ابی تعرضت، ام الی تشوقت؟ لا حان حینك، هیهات، غری غیری. لا حاجه لی فیك. قد طلقتك ثلاثا لا رجعه فیها.»[3] . ای دنیا، ای دنیا! از من دور شو! با خودنمایی فرا راه من آمده ای؟ یا شیفته ام شده ای؟ هرگز آن زمان كه تو در دل من جای گیری فرانرسد. هرگز! دور شو! دیگری را فریب ده! مرا به تو نیازی نیست. تو را سه طلاقه كرده ام كه بازگشتی در آن نیست. [صفحه 49] امیرمومنان علی (ع)- والاترین نمونه ی تربیت- دنیا را طرد نموده و بروشنی بیان كرده كه دنیای نكوهیده را هیچ نسبتی با او نیست و جلوه گریها و فریبكاریهای دنیا در او هیچ تاثیری ندارد. برترین مقتضی تربیت كمالی، پارسایی تام نسبت به دنیا و گسستگی تمام از دلبستگی بدان است: «قد طلقتك ثلاثا لا رجعه فیها». این تعبیر پیشوای پارسایان، علی (ع) بیانگر ترك كامل دنیای مذموم و كنایه از نهایت نكوهیدگی و زشتی آن است.[4] . امیرمومنان (ع) همگان را به ترك دنیای نكوهیده و پشت كردن بدان فراخوانده و فرموده است: «انظروا الی الدنیا نظر الزاهدین فیها الصادفین عنها.»[5] . بنگرید به دنیا، نگریستن پارسایان رویگردان از آن. امام علی (ع) بدین سوی می خواند تا مردمان را از پستیها برهاند و از فرورفتن در گنداب دنیای نكوهیده به دور دارد. «فلتكن الدنیا فی اعینكم اصغر من حثاله القرظ و قراضه الجلم و اتعظوا بمن كان قبلكم، قبل ان یتعظ بكم من بعدكم و ارفضوها ذمیمه.»[6] . پس، دنیا را خرد مقدارتر از پر كاه و خشكیده گیاه بینید و از پیشینیان خود پند گیرید، پیش از آنكه پسینیان از شما عبرت گیرند. و دنیای نكوهیده را برانید. تا انسان از دام دنیای نكوهیده و پستیهای آن رها نشود و خود را از آن پاك نسازد، درهای اتصاف به اسمای حسنای الهی بر او گشوده نگردد. پیشوای پارسایان بدین سوی فراخوانده و فرموده است: «كونوا عن الدنیا نزاها.»[7] . از دنیا پاك مانید و بركنار. «فاحذروا الدنیا فانها غداره، غراره خدوع، معطیه منوع، ملبسه نزوع.»[8] . پس، از دنیا بپرهیزید كه سخت بی وفاست و فریبنده، نیرنگبازی است بخشنده و منع كننده، از این دست پوشنده، از آن دست رخت كننده. [صفحه 50] «عباد الله، اوصیكم بالرفض لهذه الدنیا التاركه لكم و ان لم تحبوا تركها.»[9] . بندگان خدا! شما را سفارش می كنم این دنیا را كه وانهنده ی شماست واگذارید، هر چند وانهادن آن را دوست نمی دارید. كسانی بهترین زمینه ی تربیت را برای خود فراهم می نمایند كه از دلبستگیهای بازدارنده و دنیای نكوهیده گسسته باشند. به بیان امیرمومنان (ع): «ان السعداء بالدنیا غدا هم الهاربون منها الیوم.»[10] . همانا فردا خوشبختان دنیا آنانند كه امروز از آن گریزانند. پس بهترین مقتضی تربیت این است كه انسان از وابستگیهای پست كه منشا همه ی تباهیهاست ببرد و با توشه ی درست به حقیقت هستی روی كند، چنانكه امیر بیان، علی (ع) فرموده است: «فقطعوا علائق الدنیا و استظهروا بزاد التقوی.»[11] . پس، پیوندهای خود را با دنیا ببرید و پرواپیشگی را پشتیبان خود كنید و چون توشه ای همراه خویش برید.
پیشوای پارسایان، علی (ع) كه نمونه ی اعلای تربیت نبوی است، برخورد پیامبر اكرم (ص) و نیز خود را با دنیای نكوهیده ترسیم می كند تا جهت تربیت حقیقی روشن گردد. امیرمومنان (ع) در توصیف رسول خدا (ص) و جهتگیری آن حضرت نسبت به دنیای نكوهیده چنین فرموده است:
صفحه 49، 50.